Sprawy karne / Umorzenie konsensualne
Wśród szeregu zmian w prawie i postępowaniu karnym, które weszły w życie 1 lipca 2015 r., na uwagę zasługuje wprowadzenie instytucji tzw. umorzenia konsesualnego. To kolejna po warunkowym umorzeniu postępowania, możliwość zakończenia postępowania karnego bez skazania i umieszczenia informacji o skazaniu w Krajowym Rejestrze Karnym.
Co to jest umorzenie konsensualne?
Instytucja umorzenia konsensualnego (zwanego także restytucyjnym) stanowi wyraz idei tzw. konsensualnego i kompensacyjnego charakteru prawa karnego, gdzie ważniejsze od ukarania sprawcy jest pojednanie się z pokrzywdzonym oraz dobrowolne naprawienie przez sprawcę wyrządzonej przez siebie szkody. Zgodnie z nowymi przepisami jeżeli sprawca pojedna się z pokrzywdzonym i dobrowolnie naprawi wyrządzoną przez siebie szkodę, pokrzywdzony niezainteresowany ukaraniem sprawcy będzie mógł wnioskować o umorzenie prowadzonego wobec sprawcy postępowania. Jak można przewidywać nowe przepisy znajdą zastosowanie przede wszystkim w przypadku przestępstw spowodowania wypadku drogowego i innych o charakterze nieumyślnym.
Jakie są warunki konsensualnego umorzenia postępowania?
Aby doszło do umorzenia postępowania we wskazanym trybie musi zostać spełnionych łącznie szereg warunków:
-
Sprawca nie może być wcześniej skazany za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu.
-
Przestępstwo, które mu zarzucono nie może być zagrożone karą wyższą niż 3 lata (wyjątkiem jest przestępstwo z art. 157 par. 1 kk, czyli spowodowanie tzw. Średniego uszczerbku na zdrowiu), a w przypadku przestępstw przeciwko mieniu wyższą niż 5 lat.
-
Sprawca musi pojednać się z Pokrzywdzonym i naprawić szkodę lub zadośćuczynić krzywdzie.
Kto może złożyć wniosek o umorzenie postępowania?
Wniosek o umorzenie postępowania może złożyć wyłącznie pokrzywdzony.
W którym momencie można złożyć wniosek o umorzenie postępowania?
Wniosek można złożyć gdy sprawca naprawił szkodę lub zadośćuczynił krzywdzie wyrządzonej pokrzywdzonemu zanim doszło do rozpoczęcia przewodu sądowego, czyli zwięzłego przedstawienia przez oskarżyciela zarzutów oskarżenia, zatem można go złożyć jeszcze na etapie postępowania prokuratorskiego, albo w sądzie przed rozprawą lub po jej rozpoczęciu, ale przed odczytaniem aktu oskarżenia.
Uwaga! Naprawienie szkody lub krzywdy po odczytaniu aktu oskarżenia nie upoważnia sądu do umorzenia postępowania, nawet jeżeli pokrzywdzony złoży taki wniosek
Poniżej przedstawiamy treść nowo wprowadzonych przepisów.
Art. 59A kodeksu karnego
§ 1. Jeżeli przed rozpoczęciem przewodu sądowego w pierwszej instancji sprawca, który nie był uprzednio skazany za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy, pojednał się z pokrzywdzonym, w szczególności w wyniku mediacji i naprawił szkodę lub zadośćuczynił wyrządzonej krzywdzie, umarza się, na wniosek pokrzywdzonego, postępowanie karne o występek zagrożony karą nieprzekraczającą 3 lat pozbawienia wolności, a także o występek przeciwko mieniu zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jak również o występek określony w art. 157 § 1.
§ 2. Jeżeli czyn został popełniony na szkodę więcej niż jednego pokrzywdzonego, warunkiem zastosowania § 1 jest pojednanie się, naprawienie przez sprawcę szkody oraz zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę w stosunku do wszystkich pokrzywdzonych.
§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli zachodzi szczególna okoliczność uzasadniająca, że umorzenie postępowania byłoby sprzeczne z potrzebą realizacji celów kary.".